Od Redakcji KS. WOJCIECH BARTKOWICZ    5

Artykuły
WOJCIECH GIERTYCH OP, Religijność to jeszcze nie wszystko 7
KS. GRZEGORZ STRZELCZYK, Droga wiary Jezusa 17
RYSZARD SZMYDKI OMI, Odnowione rozumienie wiary 25
KS. MIROSŁAW NOWOSIELSKI, Zdrowa i chora religijność 34
KS. BP ZBIGNIEW KIERNIKOWSKI, Wzrastanie wzrostem Bożym - Kol 2,19    43
ALEKSANDER JACYNIAK SJ, Znaki na ścieżkach wiary-- aktualność ikony 51
KRZYSZTOF JANKOWIAK, Prorok 60

Nasza rozmowa
Oddech wieczności.
Rozmowa z KS. MICHAŁEM JANOCHĄ    67

Na świecie nie ma nic doskonałego.
Rozmowa z KS. PIOTREM MAZURKIEWICZEM    77

Nasza modlitwa
KS. JAKUB SZCZEŚNIAK, Zejdź Mi z oczu, szatanie! 91
KS. ROBERT SKRZYPCZAK, Wprowadzenie do Modlitwy Pańskiej 100
JANUSZ JĘDRYSZEK OFMConv, Misterium Wielkiej Soboty 110

Nad nauczaniem Kościoła
KS. WŁODZIMIERZ WOŁYNIEC, Nauka o odpustach w świetle posoborowej teologii zbawienia 117
KS. ANDRZEJ DRAGUŁA, Katechizm dla dorosłych 126

Z życia Kościoła
ANDRZEJ POTOCKI OP, Liczy się obecnych w kościele. I co z tego? 131
KS. BP MARIANO CROCIATA, Czym ma być homilia 138
CEZARY SĘKALSKI, Różaniec na nowo medytowany 142

Pytania i odpowiedzi
KS. MARIAN RUSECKI, Co należy wiedzieć o objawieniach prywatnych?    149

Świadectwa
Człowieczeństwo, chrześcijaństwo, kapłaństwo 157
Głód słuchania Boga 160
Mój Damaszek 163
Góra Trzeźwości 166
Wiara, której się uczyłam... 169
Na końcu świata 171
Czas próby 174

Lektury    177
Kultura    189
Ogłoszenia 193
To Our Readers    194
Contents    196

Drodzy Czytelnicy!
Rozziew pomiędzy tym, co wewnętrzne, i tym, co zewnętrzne, był wielką troską Chrystusa. Pełniąc misję nauczycielską, wielokrotnie krytykował On obłudę tych, którzy wierność Bogu zamienili na spełniane z przyzwyczajenia pobożne praktyki. Jednocześnie Jezus z Nazaretu był człowiekiem par excellence religijnym - sam też dał swoim wyznawcom wiele znaków, religijnych rytów, które zapraszają do wiary i wiarę budują. Religijność bez wiary jest pusta, a wiara bez rytuału staje się - wcześniej czy później - iluzją. Na czym ma zatem polegać komunia wiary i r­e­ligijności?

Religijność jest faktem społecznym oraz cnotą moralną. Socjologowie, a za nimi media, badają religijność jako zjawisko obserwowalne i mie­rzal­ne. Można podliczyć ludzi według kategorii dominicantes czy com­mu­nicantes. Można też zadawać im pytania w rodzaju: Czy wierzysz w ist­nienie diabła? Czy dzielisz się opłatkiem na święta? Czy akceptujesz naukę Kościoła w sprawie antykoncepcji?

Choć nie mamy, niestety, bezpośredniego dostępu poznawczego do duchowych doświadczeń Jezusa, możemy próbować rekonstruować przynajmniej to, co przetrwało w pamięci uczniów i zostało utrwalone w ewan­gelicznych przekazach. W ten sposób da się uchwycić choćby niektóre dynamizmy życia wiary Jezusa...

Słowo "wiara" na ogół kojarzy się z religią i odniesieniem człowieka do Boga. Chrześcijaństwo zalicza się do religii światowych, a wiara chrześcijańska na przestrzeni dziejów przybrała bogate formy religijności. Te formy w jakimś stopniu przysłoniły nawet istotę wiary wyznawców Chrystusa. Warto więc postawić sobie pytanie: na czym polega wiara biblijna?

W potocznym rozumieniu człowieka religijnego uważa się za człowieka wierzącego. Jednak w rzeczywistości nie zawsze tak jest. Potrzeba religijności należy do naturalnych potrzeb człowieka. W pewnym sensie zaspokaja ona jego życiowe potrzeby.

Chrześcijaństwo zaskoczyło starożytny świat wielkim realizmem nowych relacji międzyludzkich opartych na prawdziwej miłości, wynikającej z wiary w Jezusa Chrystusa. Była to rzeczywistość tak fascynująca, że wielu zmieniało plany życiowe i zostawiało swoje dobra, z gotowością przekraczania ustalonych struktur i podziałów społecznych, zwyczajowych i religijnych.

Rzeczywistość wypełniona jest obfitością najprzeróżniejszych znaków. Są pośród nich znaki bardzo czytelne i klarowne. Są i takie, których sensu nie rozumiemy. Są również takie, które mają posiadać ukrytą symboli­kę, mogącą na nas oddziaływać, mimo naszej nieświadomości (jak np. znaki satanistyczne, powiązane z tożsamością i funkcjonowaniem różnych sekt, wierzeń niechrześcijańskich, czy też z szerokim fenomenem New Age).

Wiadomo o nim bardzo wiele. Jego życie zostało prześwietlone dokładnie w toku toczącego się procesu beatyfikacyjnego. Żył zresztą niedawno - od jego śmierci minęły 23 lata, a zmarł stosunkowo wcześnie: w bieżącym roku skończyłby 89 lat.

W 49. numerze PASTORES ukazał się wywiad z ówczesnym ojcem duchownym, KS. MICHAŁEM JANOCHĄ, a obecnie nowym biskupem warszawskim. Zapraszamy do lektury!

z KS. MICHAŁEM JANOCHĄ, ojcem duchownym w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie i historykiem sztuki, rozmawia ks. Wojciech Węckowski

Przyzwyczailiśmy się w Kościele do sformułowania: „liturgia i piękno”. Jakie jest pierwsze skojarzenie Księdza Profesora związane z tym określeniem?

z KS. PIOTREM MAZURKIEWICZEM, sekretarzem generalnym Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE), rozmawiają ks. Wojciech Bartkowicz i Anna Foltańska

Czy po dwóch latach pracy w COMECE pojawia się konieczność uzupełnienia wizji funkcjonowania tej instytucji?

Te słowa wypowiedziane przez Jezusa szokują nie tyle swoją treścią, ponieważ wielokrotnie Zbawiciel w podobny sposób zdecydowanie zwracał się do szatana, ale tym, że zostały skierowane do apostoła, któremu powierzył On troskę o Kościół. Chyba żaden z papieży w historii Kościoła nie usłyszał takich słów od Chrystusa. Nawet ci najbardziej grzeszni...

"Ojcze nasz" to modlitwa, którą Jezus przekazał swoim uczniom, dzisiaj zaś otrzymujemy ją od Kościoła. W tej modlitwie Jezus wyraził samego siebie. Rozpoznać i przeżyć Boga jako Ojca - oto cel Chrystusowego posłannictwa.

W Kościele w Wielką Sobotę nic się nie dzieje. Nie jest to dzień smutku i żałoby. Trwa szabat - panuje cisza i milczenie. Poza Liturgią Godzin nie ma tego dnia żadnej innej liturgii. Liturgia Wigilii Paschalnej rozpocznie się dopiero po zachodzie słońca, gdy minie Wielki Szabat.

Słowo "odpust" kojarzy się najczęściej z odpustem parafialnym, z uroczystą sumą parafialną, procesją z Najświętszym Sakramentem, odpustowymi kramami wokół kościoła, świątecznym obiadem. Rzadziej natomiast zastanawiamy się nad teologicznym sensem i znaczeniem tego słowa.

Przygotowanie nowego, polskiego Katechizmu dla dorosłych jest kon­tynuacją procesu posoborowej "kodyfikacji" wiary, rozpoczętego wydaniem Katechizmu Kościoła Katolickiego, promulgowanego przez papieża Jana Pawła II w 1992 roku.

Z własnych doświadczeń księża znają coroczne, jesienne liczenie ucze­stników niedzielnej Mszy świętej i osób przystępujących wówczas do Komunii. Może, a nawet powinno, pojawiać się wtedy pytanie: cui bo­no? Owszem, odpowiedź nasuwa się sama: wyniki służyć mają organi­zatorowi badania. Ale przy takiej odpowiedzi pytanie: cui bono? nie traci na aktualności.

Pastores poleca