WŁODZIMIERZ ZATORSKI OSB

Określenie logismoi pochodzi od Ewagriusza z Pontu, mnicha żyjącego w Egipcie w IV wieku. Był on pierwszym mnichem-pisarzem. Odegrał w dziedzinie refleksji nad życiem duchowym bardzo ważną rolę. Jego myśli przejęli później inni pisarze. Do nich należał na przykład Jan Kasjan, dzięki któremu wiele z myśli Ewagriusza weszło do tradycji monastycznej Kościoła Zachodniego. Odnosi się to także do nauki o ośmiu duchach zła, które Jan Kasjan, a za nim św. Grzegorz Wielki utrwalili w naszej tradycji w postaci siedmiu grzechów głównych. Użyte słowo "grzechy" odpowiada w nauczaniu Ewagriusza z Pontu określeniu logismoi (myśli, pragnienia, pożądania, dynamizmy duszy), którego używa on zamiennie z określeniem "demony". Co prawda nie wszystkie logismoi, jakie na nas przychodzą, są złe. Niektóre przychodzą od dobrych duchów lub z naszej naturalnej skłonności do dobra. Złe myśli pochodzą od złych duchów lub ze złych skłonności naszej upadłej natury. Do nich to przykleiło się samo określenie logismoi, dlatego zwykle logismoi znaczy po prostu "namiętne myśli".
Istnieje - zdaniem Ewagriusza - osiem głównych logismoi, które atakują duszę człowieka, odciągając ją od działania zgodnie z jej naturą. Są to: gastrimagia - obżarstwo, porneia - nieczystość, filargyria - chciwość, lype - smutek, orge - gniew/złość, acedia - acedia, kenodoxia - próżność, szukanie ludzkiej chwały i hyperefania - pycha. Są one wprost nazywane demonami lub duchami zła, ze względu na ścisłe powiązanie z ich źródłem. (...)