Jezus Chrystus, ustanawiając Najświętszy Sakrament, najpierw wyraził swoją wdzięczność Bogu: "wziął chleb i odmówiwszy błogosławieństwo (eulogein), połamał i dał uczniom (...). Następnie wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie (eucharistein), dał im" (Mt 26,26-27).
W nawiązaniu do tej czynności Kościół nazwał sakrament Jego Ciała i Krwi Eucharystią. Oznacza to, że dobrze "zrozumiał fundamentalną wartość aspektu dziękczynienia w ofierze Chrystusa" - zauważa kard. Albert Vanhoye w książce Bóg tak umiłował świat. Lectio divina do ofiary Chrystusa (s. 12).
W kilku rozdziałach swej publikacji omawia on najistotniejsze aspekty Chrystusowej Paschy.
Pisząc o Eucharystii, rozumie ją przede wszystkim jako ofiarę: dziękczynną, oczyszczenia, wyzwolenia, przymierza i konsekracji kapłańskiej.
Kolejno omawia poszczególne aspekty, podkreślając jednocześnie, że najbardziej podstawowym jest wdzięczność/dziękczynienie (traktowane przez autora synonimicznie).
Jest to ciekawe i rzadkie ujęcie tematu, dlatego warto poświęcić mu nieco uwagi.
Biblijne rozumienie wdzięczności
Czy w Piśmie Świętym funkcjonuje idea odczuwania i wyrażania wdzięczności/dziękczynienia? Odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista. Choć dziękczynienie jest czymś istotnym w treści całej Biblii, to język hebrajski, w którym powstała zdecydowana większość ksiąg Starego Testamentu, nie zna słowa "dziękować". Terminem tłumaczonym zwykle jako "dziękczynienie" jest todah (pochodzący od czasownika jdh w osnowie hifil), ma on jednak znacznie szerszy zakres znaczeniowy: "uwielbienia", "sławienia", "podziwiania", "wyznania wielkości Boga", "opowiadania z wdzięcznością o dziełach Bożych", "oddawania chwały". Często wyraża reakcję człowieka na otrzymaną łaskę i płynącą stąd potrzebę uwielbienia Boga. Ze starotestamentalnym dziękczynieniem todah związana była zarówno pieśń opisująca doznaną łaskę, wypowiedziana wobec zgromadzonego ludu (ofiara słowna; zob. Ps 18; 22; 116;), jak i ofiara dziękczynna (ofiara pokarmowa, ofiara krwawa; zob. Kpł 7,11-18; Ps 107,21-22; Jon 2,10) o tej samej nazwie.
Drugim hebrajskim terminem oddającym ideę dziękczynienia/wdzięczności w Starym Testamencie jest rzeczownik "błogosławieństwo" (beraka - pochodzący od hebr. rdzenia brk), który określa zarówno ofiarowany komuś dar, jak i czynność ofiarowania tego daru; nieodłącznie wiąże się z nimi idea spotkania z drugą osobą. Kiedy beraka zostaje wypowiedziane pod adresem Boga przez człowieka ("błogosławić Boga"), wówczas tożsame jest z wyznawaniem Bożej hojności, dobroci i szczodrobliwości, a także składaniem Panu dziękczynienia (zob. Prz 10,22; Syr 33,17; Rz 1,21). (...)
JOANNA ZĄBCZYK-PLAJZER
