Po okresie czerwonej niewoli babilońskiej lub - jak się wyraził abp Tadeusz Kondrusiewicz - "po 70 latach polarnej nocy programowego ateizmu państwowego zabłysło Słońce (Chrystus) wschodzące z wysoka". Rozpoczął się proces odrodzenia życia religijnego na terenie Rosji i krajów byłego ZSRR.
Należy jednak zdecydowanie stwierdzić, że Kościół w Rosji nigdy nie umarł. Zawsze tliło się tu życie religijne, chociaż mało widoczne i okrutnie prześladowane, o czym świadczyły zsyłki do łagrów GUŁAG-u duchownych różnych wyznań, a bardzo często rozstrzeliwanych strzałem w tył głowy, podobnie jak polskich oficerów w Katyniu, tylko że na o wiele większą skalę. Podmoskiewski a dziś już w pełni moskiewski poligon Jużnoje Butowo stał się cmentarzyskiem duchowieństwa - nowych męczenników za wiarę (w tym również ludzi świeckich) różnych wyznań i religii. Odwiedzający go w połowie marca 2011 roku przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kard. Kurt Koch, będąc pod wielkim wrażeniem, zacytował encyklikę bł. Jana Pawła II Ut unum sint, kojarząc to miejsce ze słowami Papieża o "ekumenizmie w męczeństwie". Jak podają różne świadectwa kapłanów-więźniów GUŁAG-u, nikt wtedy nie boczył się na innych, że są innego wyznania - wszyscy czuli się braćmi w Chrystusie prześladowanym przez przedstawicieli totalitarnego systemu.
Warto przybliżyć atmosferę tamtych dni, niektóre fakty i wspomnienia osób będących świadkami tego, co wydarzyło się w życiu Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i Kościoła rzymskokatolickiego na terenie Rosji.
Odrodzenie struktur
Już w kwietniu 1991 roku papież Jan Paweł II utworzył dwie administratury apostolskie dla katolików obrządku łacińskiego w Rosji: dla części europejskiej, której administratorem został abp Tadeusz Kondrusiewicz, i azjatyckiej na czele z bp. Josephem Werthem. Obydwaj hierarchowie z trudem, ale skutecznie, zabrali się do odbudowy struktur w oparciu o katolików, którzy przetrwali okres prześladowań. Tworzono pierwsze grupy inicjatywne występujące oficjalnie do władz o pozwolenie utworzenia parafii katolickich na przykład w Moskwie, Sankt-Petersburgu, Wołgogradzie, Twerze, Nowosybirsku, Krasnojarsku, Irkucku i wielu innych miastach. W lutym 1999 roku powstała Konferencja Biskupów Katolickich Rosji i w tym samym roku Ojciec Święty podzielił istniejące administratury na dwie dodatkowe. W europejskiej części powstała administratura południowa z siedzibą w Saratowie i północna z siedzibą w Moskwie, zaś w części azjatyckiej wschodnia z siedzibą w Irkucku i zachodnia z siedzibą w Nowosybirsku. 11 lutego, w święto Matki Bożej z Lourdes, 2002 roku, na bazie wyżej wymienionych administratur, decyzją Jana Pawła II powstały regularne diecezje. Ta z siedzibą w Moskwie otrzymała status archidiecezji (metropolii). W tamtym czasie liczbę katolików w Rosji szacowano na około 1,3 miliona, czyli prawie 1% całej populacji rosyjskiej.
(...)
WOJCIECH RAITER
