"Kim jest ksiądz? Aby w zadowalający sposób odpowiedzieć na to pytanie, trzeba koniecznie otworzyć Biblię. Kapłaństwo chrześcijańskie znajduje bowiem w tekstach biblijnych historię własnych początków oraz wyjaśnienie swej specyfiki. Pisma Starego Testamentu przypisują kapłaństwu fundamentalne znaczenie.
Nowy Testament, będąc dopełnieniem Starego, nie mógł pominąć tej tak ważnej w dziejach Ludu Bożego instytucji, ale umieszcza ją w radykalnie nowej perspektywie, która nie zawsze jest właściwie rozumiana. Spróbujemy zatem sprecyzować objawienie biblijne w tej kwestii.
Kapłan w Starym Testamencie
Pierwsze świadectwo o kapłanie przedstawione w Starym Testamencie ukazuje starożytny charakter instytucji kapłaństwa oraz jej zasięg. Chodzi bowiem o kapłana współczesnego Abrahamowi, a zatem niemającego żadnego związku z ludem izraelskim, który wówczas jeszcze nie istniał. Ten "kapłan Boga Najwyższego" nazywał się Melchizedek i był również królem miasta zwanego Szalem (Rdz 14,18). Następnie pojawiają się kapłani egipscy w historii Józefa, syna Jakuba (Rdz 41,45.50; 46,20; 47,22.26). Później jest wymieniony Jetro, kapłan madianicki (Wj 2,16; 3,1; 18,1-27), którego zięciem zostanie Mojżesz. Kapłaństwo lewickie, ustanowione jeszcze później (Wj 28,1; 32,26-29), nie stanowi zatem żadnej nowości.
Troska o więź z bóstwem ujawniła się już w czasach prehistorycznych jako fundamentalna cecha ludzkiej egzystencji i znalazła swój wyraz w życiu społecznym jako instytucja kapłanów, czyli ludzi zajmujących się kultem. Pierwsza możliwa odpowiedź na pytanie: "Kim jest ksiądz?" będzie zatem następująca: Jest to człowiek zajmujący się kultem. Funkcje kapłanów izraelskich niewiele różniły się od tych wykonywanych przez kapłanów pogańskich. Byli oni przede wszystkim stróżami miejsca świętego i mieli obowiązek składania ofiar. Różnica dotyczyła innej płaszczyzny i polegała na odrzuceniu politeizmu oraz kultu bożków. Była to róż-
nica radykalna.
1 Che cos’é un prete, "La Civilta` Cattolica", nr 3833/2010, s. 425-438. Skróty pochodzą od Redakcji.
