Od Redakcji
Od Redakcji

Artykuły
DARIUSZ KOWALCZYK SJ, Prorockie odczytywanie znaków czasu
S. KARMELA KATARZYNA SŁUGOCKA OP, Bóg nakazał, ale...
BP JACEK GRZYBOWSKI, Wolność słowa i prawda
KS. JANUSZ CHYŁA, Wierzyć i myśleć z Kościołem
AGNIESZKA KURYŚ, Katarzyna ze Sieny – prorokini
LOUISE PERRY, Wracamy do pogaństwa

Nasza rozmowa
Od uzależnienia do wolności. Z MARIUSZEM JĘDRZEJKO, pedagogiem społecznym i socjologiem, logoterapeutą, profesorem Akademii Piotrkowskiej, dyrektorem naukowym Fundacji Bonum Humanum, rozmawia Agnieszka Kuryś
Autorytet dziś. Z JAROSŁAWEM HOROWSKIM, profesorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych, w Instytucie Nauk Pedagogicznych, członkiem Sekcji Pedagogiki Chrześcijańskiej Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, redakt

Nasza modlitwa
KS. JÓZEF MACIĄG, Obyś Mnie posłuchał...
KS. KRYSTIAN CHMIELEWSKI, Przejrzysty sługa Słowa
GRZEGORZ GINTER SJ, Jezus a demon
KS. JÓZEF NAUMOWICZ, Oczekujemy Jego przyjścia

Z życia Kościoła
ANDRZEJ DERDZIUK OFMCap, Św. Franciszek z Asyżu jako prorok wolności od przywiązań
DOROTA SZCZERBA, Wpływ Eucharystii na życie tych, którzy ją sprawują

Pytania i odpowiedzi
KS. MIROSŁAW CHOLEWA, Budowanie parafii

Świadectwa
Tryb odpoczynku - DARIA I OSKAR STYCZYŃSCY
Zanim wejdą w dorosłość - KS. JAROSŁAW BONARSKI
Codziennie spotykam się ze świętymi - KS. WOJCIECH PIENIAK
Brewiarz na misjach - JAN PODGÓRNIAK MSF
Gdy ulica wciąga - MARCIN GRZEGRZÓŁKA
Boże przypadki – DOMINIK

Lektury
KRZYSZTOF WONS SDS, Badanie dobrych i złych duchów. Sztuka rozeznawania. Podstawy, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2024, ss. 212.
ABP FULTON J. SHEEN, Jak żyć?, tłum. Jacek P. Laskowski, Wydawnictwo AA, Kraków 2023, ss. 244.
S. M. ANGELA KRUPIŃSKA CSC, Pod prąd, pod wiatr i pod fale. Droga sióstr katarzynek, warmińskich męczennic, Wydawnictwo Serafin, Kraków 2023, ss. 364.
ALISTER E. McGRATH, C. S. Lewis. Genialny ekscentryk,vprorok mimo woli, tłum. Magda Sobolewska, Fundacja Prodoteo, Warszawa 2024, ss. 460.

Kultura
ŁUKASZ KRUPSKI, Sztuka sakralna wobec tajemnicy

Drodzy Czytelnicy!
Prorocy i wróżbici – ich zmagania towarzyszą całej historii zbawienia. Jezus wziął udział w tej walce, zaś Kościół ją kontynuuje. Obecny numer „Pastores” to poradnik dla uczniów Chrystusa, którzy prorocką misję na mocy chrztu i święceń pełnią na co dzień.

W Biblii czytamy o prorokach, którzy wyjaśniali rzeczywistość, odczytywali znaki czasu, przestrzegali przed skutkami głupoty i zaprzaństwa, wzywali do pokuty i nawrócenia, a czasem wskazywali, co może wydarzyć się w przyszłości. Tradycja Starego Testamentu ujęła ich nauczanie w zbiór ksiąg prorockich, który obejmuje 4 proroków większych (Izajasz, Jeremiasz, Ezechiel, Daniel) i 12 proroków mniejszych (m.in. Ozeasz i Amos). Nie znaczy to jednak, że w innych księgach nie spotykamy proroków i proroctw. Wręcz przeciwnie!

„Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa, śle pozdrowienie dwunastu pokoleniom w diasporze” (Jk 1,1). Pozdrowienie z początku Listu wskazuje, że autorem tekstu jest Jakub. Imię to (gr. Ιakōbos, hebr. Yaaqob) jest w tradycji biblijnej bardzo ważne – nosił je patriarcha narodu, od którego pochodzi 12 pokoleń Izraela. Istnieją różne hipotezy na temat tego, kim jest autor Listu wchodzącego w skład Nowego Testamentu.

Większość z nas jest przekonana, że wolność słowa to osiągnięcie współczesności. Sądzimy, iż jest to cecha epoki oświeceniowej, a swą pełnię i moc, zwłaszcza za sprawą rozwoju dziennikarstwa i potęgi techniki cyfrowej, uzyskała w naszych czasach. Nic bardziej błędnego – uznanie wolności wypowiadania się pozostaje tak stare, jak ludzka cywilizacja i sięga zamierzchłej starożytności.

Autor Listu do Hebrajczyków pisze: „Wielokrotnie i na różne sposoby przemawiał niegdyś Bóg do ojców naszych przez proroków, a w tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna” (Hbr 1,1-2). Bóg mówił i wciąż mówi do nas o sobie, a także o nas. Celem Jego przemawiania jest doprowadzenie świata i człowieka do zjednoczenia z Nim. To przepowiadanie ma punkt kulminacyjny w życiu i nauczaniu Jezusa Chrystusa.

W rozumieniu biblijnym i chrześcijańskim prorok to ktoś, kto świadczy o miłości Boga do ludzi, przypomina niezmienne Boże prawdy, w pewien sposób pośredniczy między Bogiem a Jego ludem i odczytuje wolę Boga. Prorok nie jest przepowiadaczem przyszłości ani cudotwórcą, nie ujawnia tajemnic ludzkich serc. Oddziałuje na innych, gdyż „rozpala się z gorliwości o imię Boga” (por. KKK, 2811).

Rozmowa z archeologiem – to bardzo krótki i bardzo drastyczny wiersz szkockiej poetki, Hollie McNish, napisany w 2019 roku:

W cieszącej się sporą poczytnością książce Rozpieszczony umysł mowa jest o mediach społecznościowych jako gigantycznym eksperymencie społecznym i komercyjnym, który zabiera średnio 10 lat człowiekowi w czasie, kiedy najbardziej kształtuje się jego charakter... Czy jesteśmy na straconej pozycji?

Słuchać Boga, by następnie przemawiać w Jego imieniu, z Jego polecenia, w Jego autorytecie, z mocą, która nie jest z nas – to istotna część powołania chrześcijańskiego, a w jeszcze większym stopniu powołania prezbiterów. Aby zeń się wywiązać, trzeba trwać w przyjaźni z Bogiem tak jak wielcy przyjaciele Boga, o których mówi Pismo Święte.

W marcu 1990 roku Georges Marie Martin Cottier OP głosił dla Jana Pawła II rekolekcje, które ukazały się później w książce Uświęceni w prawdzie. Papież zanotował wtedy słowa o Janie Chrzcicielu, o jego służbie i przejrzystości. Powołanie Jana ma na celu ukazać światu Baranka Bożego – taka jest zlecona mu przez Boga misja, która pochłania całe jego życie. Wszystko jest jej podporządkowane. Rozważając życie św. Jana Chrzciciela, warto poszukać wskazówek, jak stawać się przejrzystymi sługami Zbawiciela.

Ewangelia przytacza tylko jedno bezpośrednie spotkanie Jezusa z demonem – podczas kuszenia na pustyni. Jest to bardzo ważne studium tego, co dzieje się w naszym wnętrzu, gdzie także my jesteśmy kuszeni. W przygotowaniu do spotkania z Panem przyjrzymy się samemu tekstowi i słowom, jakie wypowiada zarówno Jezus, jak i zły duch.

W Ewangelii Jezus wiele razy mówił o ponownym przyjściu na końcu czasów. Obietnica ta nabrała mocy w momencie, kiedy wstępował On do nieba i znikał z oczu apostołów. Gdy zakrył Go obłok, apostołowie nadal stali, patrząc w niebo. Wtedy usłyszeli zapewnienie, że Jezus przyjdzie ponownie (Dz 1,9-11). Od tej pory nadzieja ta ożywia kolejne pokolenia wierzących.

Człowiek współczesny, żyjący w świecie całkowicie przetworzonym przez techniczne wysiłki ludzkości, jest coraz mniej wrażliwy na piękno przyrody i w coraz szybszym tempie staje się niewolnikiem rzeczy i układów. Dostrzegając, że został uwięziony w wymyślonej przez siebie pułapce cywilizacyjnej przez nieumiarkowane dążenie do opanowywania wszystkiego, co napotyka na drodze, nie widzi łatwych rozwiązań. Wobec tego, ślepo zapatrzony w swoje dotychczasowe osiągnięcia, chce jeszcze więcej tego samego.

List apostolski Jana Pawła II o tajemnicy i kulcie Eucharystii jest częścią rozmowy, jaką prowadzi on z biskupami i prezbiterami poprzez listy kierowane do nich na Wielki Czwartek. Odpowiedzi otrzymywane w związku z tymi listami stanowią – jak zaznaczył Papież we Wstępie – „obfity zbiór”. List Dominicae Cenae poświęcony został „niektórym aspektom tajemnicy eucharystycznej i jej wpływu na życie tego, który ją sprawuje”.

Jak ożywić parafię? Nie ma jakiejś jednej metody dla wszystkich parafii, by ożywić w nich ducha wiary. W danym środowisku trzeba szukać sposobu, jak dotrzeć do ludzkich serc z przesłaniem Ewangelii. Poniżej wskażę pięć zasad, które mogą pomóc w tym względzie.

(…) Tym sposobem, przez trzy i pół roku pobytu w opactwie trapistów, przygotowywaliśmy się do naszej misji poprzez studiowanie teologii oraz różnych zagadnień antropologicznych pod okiem tamtejszych mnichów.

(…) Trudno mi połączyć posługę duszpasterza w parafii i w szkole ze względu na ilość obowiązków, którym mam sprostać (dla nauczyciela najczęściej praca w szkole jest jedynym zatrudnieniem, a dla księdza to kolejny etat).

(…) Dlaczego zostałem kapelanem hospicjum? Poznałem poprzedniego kapelana i dużo z nim rozmawiałem, zwłaszcza wtedy, kiedy oznajmił, że zamierza zrezygnować z tej posługi. W parafii, w której aktualnie pracowałem, byłem już ponad 9 lat. Postanowiłem spróbować czegoś innego i nie żałuję tej decyzji. Obecną posługę chciałbym pełnić do końca moich kapłańskich dni.

W początkach posługi misyjnej miałem problem z ułożeniem planu różnych obowiązków, przy uwzględnieniu niespodzianek, z jego brakiem. Odpowiadałem za szkołę i różnorakie problemy z nią związane, za pracę przy budowie kolejnego pomieszczenia, za chorych z ich oczekiwaniami. Wszystko to powodowało przesuwanie modlitwy brewiarzowej na koniec dnia. Nagły zmierzch o godz. 18.00, brak światła... i liturgii godzin nie odmawiałem.

Ze wspólnotą Przymierze Miłosierdzia przychodziliśmy do Schroniska dla Nieletnich, gdzie mówiliśmy o Bogu i rozwiązaniach na życie. Jako trener dzieliłem się sportem jako sensownym rozwiązaniem, budującym pasję oraz siebie jako człowieka. Organizowałem treningi piłkarskie. Powstał dokument Kiedy kruszeją lody o początkach naszej działalności. Spędziłem tam kilka lat, jednocześnie szukając dalszej drogi.

Zaczęło się 19 marca, w uroczystość św. Józefa, na kursie przedmałżeńskim podczas warsztatu prowadzonego wraz z żoną. Ból głowy, który przeszedł na kark, ramiona, klatkę piersiową, silna duszność i problemy z widzeniem – wezwaliśmy karetkę. Czując, że to coś poważnego i że mogę do domu już nie wrócić, bardzo chciałem mieć pewność, że Edytka się nie załamie, że przyjmie to, co się wydarzy; zapewnić ją, że cokolwiek się stanie, nasze życie jest w rękach Pana Boga.

Rozważania o badaniu duchów otwierają cykl książek Krzysztofa Wonsa SDS poświęconych sztuce rozeznawania. Są cenną lekturą dla tego, kto chce prowadzić uporządkowane życie duchowe, umiejętność właściwie rozumianego rozeznawania jest bowiem podstawą zdrowego życia w różnych jego wymiarach. Czerpiąc z Pisma Świętego, z mądrości Ojców Pustyni i Ignacego Loyoli oraz opierając się na własnym, wieloletnim doświadczeniu kierownika duchowego, autor uczy świadomego i uczciwego wglądu w siebie.

Tytuł książki nie powinien zmylić czytelnika. Nie jest ona prostym poradnikiem – to przewodnik po gąszczu realiów współczesnego świata. Zebrane w zbiorze pisma powstały w kontekście wielkich napięć politycznych, ideologicznych i kulturowych między Zachodem a Rosją i jej satelitami, napięć grożących wojną. Fulton J. Sheen uczy odczytywać tę złożoną rzeczywistość po katolicku, czyli zgodnie z wiarą przeżywaną rozumnie i ofiarnie, bez lęku przed światem, dociekliwie szukającą obiektywnej prawdy.

W świadomości Polaków dotyczącej II wojny światowej i lat tuż powojennych wciąż są białe plamy, pozostawione przez przemilczanie i zakłamywanie naszej historii. Jedną z niedawno ujawnionych prawd historycznych jest męczeńska śmierć 16 sióstr ze Zgromadzenia św. Katarzyny, Dziewicy i Męczennicy, której okoliczności i szczegóły udało się udokumentować po 20 latach żmudnych badań.

Twórczość i osoba C. S. Lewisa przez ponad 50 lat, jakie upłynęły od jego śmierci, budzą zazwyczaj skrajne reakcje – bezwarunkowego uwielbienia albo pogardliwej wrogości. Ta pierwsza postawa owocuje kolejnymi panegirykami na jego cześć (pisanymi zwłaszcza za oceanem), ta druga – publikacjami mającymi odbrązowić i zdyskredytować autora, którego książki nadal cieszą się popularnością wśród czytelników w bardzo różnym wieku.

Gdybym miał odpowiedzieć na pytanie: „Dlaczego rzeźba?”, to odpowiedź brzmiałaby: „Dlatego, że człowiek”. Człowiek jest fenomenem, w którym zbiegają się dwie rzeczywistości: duchowa i materialna. Ta duchowa wydaje nam się istotowo ważniejsza, a jednak wyrażamy ją poprzez cielesność. Rzeźba jest najbardziej materialną ze wszystkich dziedzin sztuki, jest wręcz przywiązana do materii. A jednak – tak to widzę – rzeźbiarz próbuje z tej materii wydobyć elementy ducha.

Pastores poleca