Przy ul. Tytusa Chałubińskiego 7 w Zakopanem znajdowała się niegdyś zaprojektowana przez Stanisława Witkiewicza w stylu zakopiańskim willa „Pepita”, która stała się własnością warszawskiego lekarza, dr. Bronisława Chrostowskiego. 7 czerwca 1911 roku sprzedał on okazały dom Zofii z Ostolskich Hannickiej, która wraz ze swoją siostrą zmieniła nazwę wilii na „Łada” i nieznacznie ją przebudowała. To w niej odbywały się spotkania twórców, takich jak: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff, Władysław Orkan, Tymon Niesiołowski, Jan Skotnicki i Artur Rubinstein.
20 stycznia 1921 roku budynek został sprzedany Stanisławowi Zgórniakowi i Marii Sanokowskiej, spłonął jednak 7 lat później. 29 kwietnia 1929 roku parcele przy Chałubińskiego 7 zakupiła wspólnym wysiłkiem krakowska rodzina Sznajderów z zamiarem zbudowania sanatorium przeciwgruźliczego.
Dom wzniesiony z cegły i żelbetu w modernistycznym stylu został oddany do użytku 23 lutego 1931 roku, pełniąc jednak od tego momentu, z woli rodziny, funkcję okazałego pensjonatu. Do dziś na froncie tego trzypiętrowego gmachu widnieje nazwa z uproszczoną literą A, która stanowi element dekoracyjny tej willi.
Po wybuchu II wojny światowej niemiecki okupant, szukając przestronnego domu dla swojej działalności, właśnie w „Palace” urządził placówkę Gestapo, której zbrodnicza działalność rozciągała się na cały powiat nowotarski: od Suchej Beskidzkiej po Szczawnicę i od Lubonia po Giewont. „Palace” ogrodzono kolczastym drutem, nadając temu miejscu nowy charakter – więzienia i katowni Podhala. W piwnicach gmachu urządzono 6 cel: pięć dla mężczyzn i jedną dla kobiet oraz karcer dla opornych więźniów, w celu złamania ich ducha. Cele te były stale przepełnione więźniami i panowały tam nieludzkie warunki. Na parterze znajdowała się duża sala, nazywana często w świadectwach pojmanych ludzi korytarzem. Tu gromadzono więźniów, którzy nawet przez kilkanaście godzin na stojąco, zwróceni twarzą do ściany, oczekiwali na przesłuchania. Związany z ruchem oporu Władysław Kupiec tak opisuje pierwsze godziny po aresztowaniu:… (…)
Więcej przeczytasz w najnowszym numerze kwartalnika PASTORES 104 (3) Lato 2024.
ANDRZEJ JEROMINEK MIC (ur. 1964), teolog, proboszcz parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Zakopanem – Cyrhli, rekolekcjonista.
