Czy dowartościowanie roli słowa Bożego w katolickim duszpasterstwie tworzy ryzyko przyjęcia protestanckiego pryncypium sola Scriptura („tylko Pismo Święte” lub „tylko przez Pismo”)? Raczej nie, katolik przez samo zakorzenienie w Kościele jest – jak się zdaje – uodporniony na tę pokusę. Rok liturgiczny z jego czytaniami i świętami czy nawet tajemnice różańcowe na tyle wyostrzają zmysł kościelny, że prywatnie uprawiana egzegeza biblijna pozostaje w zasięgu siły grawitacji Kościoła. Można by ewentualnie mówić o jakiejś wersji przyjęcia aksjomatu „tylko Pismo” w wersji soft, albo, co bardziej prawdopodobne, o przejęciu pewnych towarzyszących ubiblijnieniu założeń.
Dlatego warto przyjrzeć się aksjomatowi sola Scriptura i roli, jaką on pełni w doktrynie protestanckiej, gdyż dzięki temu łatwiej będzie można dostrzec tendencje odchodzenia od katolickiego rozumienia natury i misji Pisma Świętego. Najbardziej na nie wydają się narażone wspólnoty ewangelizacyjne, otwarte ekumenicznie i charyzmatyczne. Nieraz dochodzi w nich do pewnego rozdwojenia: wielu ich uczestników, formalnie będąc w Kościele, swoje życie duchowe opiera na Biblii i jej specyficznym rozumieniu bardziej przypominającym tradycje protestanckie niż katolickie. Bez znajomości katolickich zasad interpretacji przyjmują oni często uproszczoną egzegezę przejętą z protestantyzmu, a trzymając się zasady „ja, Biblia i Duch Święty”, pozostają nieświadomi możliwości pomylenia Ducha z duchem własnym czy pewnej tradycji protestanckiej, albo wręcz z duchem czasów. Problemem jest nie tyle czytanie pobożnościowo-egzystencjalne (np. w modlitewnej lekturze Pisma, z uwzględnieniem zwłaszcza metody lectio divina – VD, 86-87), ile próba wyprowadzania z Pisma Świętego przekonań, jeśli nawet nie wprost doktrynalnych i niekoniecznie fałszywych, to wiążących życie duchowe osobiste czy wspólnotowe, co prowadzi często do przemodelowania chrześcijaństwa.
Sola Scriptura – protestanckie pryncypium
SŁAWOMIR ZATWARDNICKI (ur. 1975), teolog, adiunkt Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, członek Towarzystwa Teologów Dogmatyków oraz Stowarzyszenia Teologów Fundamentalnych; zaangażowany w działalność ewangelizacyjno-formacyjną; mąż i ojciec pięciorga dzieci. Ostatnio opublikował m.in. książki: Od teologii Objawienia do teologii natchnienia. Studium inspirowane twórczością Geralda O’Collinsa i Josepha Ratzingera oraz Biblia „po katolicku”, czyli dlaczego nie „sola Scriptura”.
Więcej przeczytasz w najnowszym numerze kwartalnika PASTORES 98 (1) Zima 2023.
