Przyczyny nadużyć duchowych nazywa po imieniu papież Franciszek: „mieszanie sfery zarządzania i sfery sumienia”, „niewłaściwy sposób rozumienia władzy w Kościele”, „nadużywanie władzy i sumienia”, „manipulowanie sumieniami”. Nadużycia duchowe, które są „śmiertelnym rakiem” dla Kościoła, trudno zdefiniować, a czasem nawet zidentyfikować. Kompetentnie i precyzyjnie czyni to autor tego opracowania, kanonista, sędzia trybunału kościelnego Wikariatu Państwa Miasta Watykan, urzędnik Trybunału Penitencjarii Apostolskiej i wykładowca prawa na dwóch papieskich uniwersytetach.
Jasno i zwięźle objaśnia i porządkuje najważniejsze pojęcia pozwalające rozpoznać takie nadużycia. Chodzi o forum wewnętrzne i forum zewnętrzne jako różne i ściśle rozdzielone zakresy posługi władzy rządzenia sprawowanej przez Kościół, a także o kompetencję, czyli zakres uprawnień danego organu lub osoby. Delikatna i złożona materia forum wewnętrznego, jego wymiary, przedmiot oraz cechy charakterystyczne zostają opisane szczegółowo i z odniesieniem do prawa kanonicznego. Autor przypomina istniejące w Kościele narzędzia prawne zapobiegające nadużyciom władzy oraz zasady istotne zwłaszcza na styku sprawowania władzy i podlegania posłuszeństwu: „nigdy nie naruszać zdolności osoby do samostanowienia i samodzielnego podejmowania fundamentalnych decyzji życiowych”; uznawać nienaruszalne prawo do dobrego imienia „tak podwładnego, jak i przełożonego”. Cenny jest opis „kontekstu potencjalnie patologicznego”, czyli zbiór kryteriów, które pozwalają ocenić, czy dana wspólnota niesie zagrożenia duchowe. Cała niepozorna książeczka stanowi kompendium wiedzy o niebezpiecznym w Kościele zjawisku i jest przydatnym narzędziem, pomagającym w uzdrawianiu i unikaniu „bezprecedensowych dramatów”, gdyż „reputacja społeczności lub własny interes nigdy nie mogą być ważniejsze od cierpienia innych”.
ak