Markowa, wieś na Podkarpaciu, leży w prostej linii ponad 250 km od Oświęcimia. W czasie II wojny światowej obie te miejscowości stały się miejscem kaźni. W niemieckim obozie Auschwitz zginęło około 1,5 mln ludzi, a we wsi pod Łańcutem kilkanaście osób. Oczywiście, że takich miejsc było dużo więcej, a śmierć nawet jednego niewinnego człowieka jest dramatem i powinna być uczczona.

Nie chodzi zatem jedynie o liczby. Z perspektywy lat wyraźnie widać, że wspomniane dwa miejsca łączy nie tylko śmierć. W Markowej i Auschwitz ukazały się szczególne znaki wolności i zwycięstwa, bo objawiły się miłość i życie. Warto spoglądać na te znaki, by przekonać się, do czego zdolny jest człowiek, który zaufał Jezusowi Chrystusowi.

Chrystus i miłość
W zasadzie do nowego odkrycia znaku ze wspomnianego obozu doszło za czasu pontyfikatu Jana Pawła II. Trwały przygotowania do kanonizacji Maksymiliana M. Kolbego. Od 1971 roku był on już znany jako błogosławiony, wyznawca. Papież jednak uwzględnił głosy pasterzy i wiernych świeckich, by pogłębić namysł nad świadectwem tego franciszkanina, który – w miejsce ojca rodziny – poszedł na śmierć. Fakty historyczne zaczęto na nowo odczytywać w świetle słów Jezusa: „To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem. Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich” (J 15,12-13). Echo tej wypowiedzi wybrzmiało wśród Jego uczniów, gdy rzeczywiście umarł i zmartwychwstał: „Po tym poznaliśmy miłość, że On oddał za nas życie swoje. My także winniśmy oddać życie za braci” (1 J 3,16). Słowo Boże ewidentnie wskazywało na wyjątkowe znaczenie oddania życia za drugiego. Teologiczne przesłanki doprowadziły do weryfikacji kanonicznej procedury uznania przez Kościół danego świadectwa za męczeństwo. Oznaczało to poszerzenie znanej do tej pory definicji męczeństwa z XVIII wieku, z okresu pontyfikatu Benedykta XIV, która brzmiała następująco: „męczeństwo jest dobrowolnym przyjęciem śmierci za wiarę w Chrystusa lub za jakąś cnotę, która się odnosi do Boga”.

Więcej przeczytasz w najnowszym numerze kwartalnika PASTORES 100 (3) Lato 2023.

KAZIMIERZ PEK MIC, teolog-dogmatyk, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, kierownik Sekcji Teologii Dogmatycznej. Opublikował m.in. książki: Beata Patrum i Totus Tuus renewed – John Paul II.