W całej Polsce posługuje zaledwie kilkudziesięciu diakonów stałych. Drugie tyle się formuje. Trudno uznać, że to już jakaś znacząca obecność, wpływająca wyraźnie na kształt życia kościelnego. Trzeba jednak zauważyć powolną tendencję wzrostową – kolejne diecezje decydują się na wprowadzenie diakonatu stałego, a liczba kandydatów w trakcie formacji powoli lecz systematycznie rośnie.
Niestety, przy spadającej liczbie kandydatów do prezbiteratu pojawia się pokusa, by w diakonacie stałym upatrywać przynajmniej częściowego rozwiązania problemu malejącej liczby prezbiterów. To podejście z gruntu błędne, ale uniknąć tego błędu można tylko na drodze pogłębienia świadomości tego, czym diakonat w Kościele być powinien.
Pierwszeństwo teologii
Kiedy w rozmowach w różnych kościelnych środowiskach w Polsce pojawia się temat diakonatu stałego, często towarzyszy mu pytanie: „Do czego nam to potrzebne?” lub różne jego wariacje, zwykle jednak zdradzające silnie utylitarne podejście. Ono, zresztą, na pierwszy rzut oka wydaje się całkiem uzasadnione. Jeśli mamy wprowadzić dość poważną zmianę w dotychczasowym funkcjonowaniu wspólnot kościelnych, to refleksja nad tym, po co to robimy, wydaje się być jak najbardziej na miejscu. Problem w tym, że najczęściej, kiedy padają pytania o „potrzebę diakonatu stałego” w Kościele w Polsce w ogóle czy w danej diecezji, nie chodzi o uzasadnienia najgłębsze, czyli sięgające objawionej natury Kościoła i posług związanych z sakramentem święceń oraz tradycji okresu konstytutywnego dla Kościoła (zwłaszcza patrystycznej przedkonstantyńskiej), ale raczej o dość prozaiczną kwestię: „Co z tego będziemy mieli?” w parafialnej praktyce duszpasterskiej. Dość podobnie, zresztą, podchodzi do tego i wielu świeckich, i niemała liczba duchownych. Pytanie o sens bywa skutecznie wypierane przez pytanie o utylitarystycznie rozumiany, krótkodystansowy pożytek. (…)
KS. GRZEGORZ STRZELCZYK (ur. 1971), teolog, proboszcz parafii św. Maksymiliana Kolbego w Tychach; odpowiedzialny za formację kandydatów do diakonatu stałego w archidiecezji katowickiej. Opublikował m.in. książki: Traktat o Jezusie Chrystusie, Teraz Jezus. Na tropach żywej chrystologii i Po co Kościół.
Więcej przeczytasz w najnowszym numerze kwartalnika PASTORES 95 (2) Wiosna 2022.
